18 november wordt de eerste Europese dag voor de bescherming van kinderen tegen seksuele uitbuiting en misbruik.
Met deze Europese Dag wil de Raad van Europa het bewustzijn verhogen en het debat over de bescherming van kinderen tegen misbruik en uitbuiting aanwakkeren. De Dag laat ook toe om het Verdrag van Lanzarote in de kijker te zetten. Dat verdrag biedt een uniek en bindend instrument om allerlei vormen van kindermisbruik strafbaar te maken. Het initiatief richt zich op alle kinderen, ouders, onderwijzers, beleidsmakers, NGO’s en alle andere betrokken partijen bij de bescherming van onze kinderen.
Kindermisbruik blijft een reëel probleem
Seksuele uitbuiting en misbruik van kinderen blijven ondanks alle inspanningen een tragische en soms dagelijkse realiteit voor veel kinderen, zowel in ons land, in de landen van de Raad van Europa als erbuiten. Het gaat om een ernstige schending van hun rechten, van hun seksuele en psychische integriteit en lijdt vaak tot blijvende littekens.
De beschikbare cijfergegevens geven een inzicht in het aantal kinderen dat hiermee wordt geconfronteerd. Toch geven die statistieken geen volledig beeld. Algemeen nemen we aan dat het aantal gevallen in werkelijkheid nog hoger ligt omdat niet alle misbruiken worden gemeld. Bevragingen van kinderen en volwassenen bevestigen die stelling.
Het dossier ”Geweld, gemeld en geteld” van het Kinderrechtencommissariaat in 2011 toonde al aan dat binnen de schoolcontext ongeveer 33% van de leerlingen met een vorm van seksueel overschrijdend gedrag te maken krijgen. Binnen het gezin bleek dat 7% te zijn en binnen de vrijetijdssector was dat nog eens 10% voor de sportsector en 3% voor de jeugdbewegingen.
Ook het “SEKSEXPERT”-onderzoek bracht in 2014 aan het licht dat heel wat vrouwen en mannen voor de leeftijd van 18 jaar in aanraking kwamen met seksueel grensoverschrijdende gedrag. Uit een recente bevraging (2015) uitgevoerd door de Antwerpse Universiteit bleek dat 1 op de 3 tienermeisjes al eens geconfronteerd is met ongewenste seksueel getinte opmerkingen over hun uiterlijk of hun seksualiteit via de sociale media. Meisjes krijgen het hard te verduren, maar ook jongens vallen ten prooi aan grensoverschrijdende seksueel gedrag. De daders zijn niet alleen jongens, mannen of onbekenden maar ook andere vrouwen of meisjes.
Internationale kwestie
Kindermisbruik is uiteraard geen lokaal probleem. De criminaliteit is grensoverschrijdend. Het is belangrijk om kinderen in België en in Europa te beschermen. Maar daarnaast stellen we helaas ook vast dat tal van kinderen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika het slachtoffer zijn van Belgen en Europeanen.
Uit gegevens van ECPAT International
blijkt dat duizenden kinderen in de seksindustrie worden uitgebuit.
Cijfers afkomstig van ECPAT International
Europese aanpak op basis van de 4 P’s
Op Europees vlak is de strategie om kindermisbruik en –uitbuiting te bestrijden, geënt op de 4 P’s: “Prevention, protection, prosecuction and partnership”.
1. Prevention (preventie)
De Raad van Europa tracht hierin te helpen en heeft op preventief vlak het animatiefilmpje KIKO evenals de pakkende video “The lake” gecreëerd. Beide producties willen sensibiliseren tegen seksueel misbruik van minderjarigen. Op de Europese dag wordt overigens een nieuwe videoproductie voorgesteld. In samenwerking met haar partners worden ook andere communicatiecampagnes uitgevoerd.
2. Protection (bescherming)
Het wetgevend arsenaal in België is groot. Er werden de laatste jaren al heel wat initiatieven genomen om kinderen te beschermen. Binnenkort wordt de bescherming van minderjarigen verder versterkt dankzij de omzetting van de Europese richtlijn inzake seksuele uitbuiting en misbruik van minderjarigen.
Op Europees vlak biedt het verdrag van Lanzarote al langer een algemeen kader om kinderen te beschermen tegen seksueel misbruik en seksuele uitbuiting. In een aantal opzichten reikt dit Verdrag verder dan artikel 34 van het Internationaal Verdrag van de Rechten van het Kind en zijn facultatieve protocol dat betrekking heeft op seksuele uitbuiting van kinderen. Het gaat echter om een Europees verdrag, dat alleen van toepassing is in de lidstaten van de Raad van Europa die het Verdrag geratificeerd hebben. België ratificeerde dit verdrag in 2013. Dit Verdrag is van groot belang voor de bescherming van alle kinderen in alle lidstaten van de Raad van Europa.
3. Partnership (samenwerking)
Partnership is van groot belang: zo werkt justitie al jaren beleidsmatig samen met de gemeenschappen o.a. in het Vlaams Forum Kindermishandeling en via “la Conference permanente de concertation maltraitance”.
Ook met NGO’s zoals Child Focus en ECPAT wordt samengewerkt. De samenwerking met Child Focus zal in de nabije toekomst verder versterkt worden voor wat betreft meldingen en behandelingen van beelden van seksuele exploitatie en misbruik van kinderen.
Justitie is bovendien sinds verschillende jaren partner in de “ikzegstop”-werkgroep opgericht door ECPAT België. Verschillende campagnes werden gezamenlijk gevoerd om kinderen in bepaalde landen te beschermen tegen seksueel misbruik van Belgen die (eventueel met opzet) hiervoor naar deze landen reisden. Er wordt steevast gevraagd om deze wantoestanden te melden. Recent reden er ook een aantal vrachtwagens in België rond met deze oproep.
4. Prosecution (vervolging)
Het internet heeft er echter voor gezorgd dat personen zich niet noodzakelijk meer moeten verplaatsen naar het buitenland om zich relatief anoniem schuldig te maken aan het bekijken van seksueel misbruik van kinderen. Technisch gezien kan men vanuit de luie zetel seksueel misbruik van een kind in real time bestellen.
Doordat informatica het strijdtoneel heeft uitgebreid, staan de gerechtelijke en politionele overheden voor een grote uitdaging. Toch is er een sterke wil om ook online de strijd aan te scherpen. Daarover zijn de federale regering en de deelstaten alvast akkoord. Hierbij zullen preventie, opsporing, veroordelingen van de verdachten en nazorg voor de slachtoffers centraal komen te staan.