24 uur afluisteren bij heterdaadsituaties

Parket en politiediensten kunnen voortaan langer dan 24u afluisteren wanneer een heterdaadsituatie plaatsvindt.

In geval van ontdekking op heterdaad kan de procureur des Konings vanaf nu een afluistermaatregel bevelen voor strafbare feiten van afpersing en gijzeling zolang de heterdaadsituatie geldt.  In het verleden was de termijn beperkt tot 24 uur en voor een verlenging van de termijn, was de goedkeuring van de onderzoeksrechter nodig. 24 uur was vaak te kort om een gecontroleerde operatie uit te voeren.  Door de wetswijziging blijft er een eenheid van commando gedurende de volledige termijn en kunnen het parket en de politiediensten op een gecoördineerde manier, zonder tussenkomst van de onderzoeksrechter, controle krijgen over de situatie.

Voorhechtenis onder elektronisch toezicht

Veertig procent van de gedetineerden zit in voorlopige hechtenis. Om de overbevolking een stukje te kunnen terugschroeven, krijgen rechters voortaan de mogelijkheid mensen in voorlopige hechtenis onder elektronisch toezicht met GPS te plaatsen. Een dag onder elektronisch toezicht wordt in de nieuwe wet diverse bepalingen gelijkgesteld aan een dag voorhechtenis.

Volgens schattingen zou het aantal personen dat hiervoor in aanmerking komt, goed zijn voor zo’n 5 tot 10% van de huidige dagpopulatie. Per dag zitten er zo een 4000 personen in voorhechtenis, dus komt het aantal personen dat in aanmerking komt voor een enkelband met GPS neer op  een 200- tot 400-tal dossiers per dag, ofwel een gemiddelde gevangenis. Het blijft wel aan de rechter om te beslissen of de aangehouden persoon hiervoor in aanmerking komt.

Wanneer iemand onder voorhechtenis met elektronisch toezicht wordt geplaatst, moet hij deze periode thuis doorbrengen. De persoon mag enkel zijn woning verlaten voor verplaatsingen die noodzakelijke zijn in het kader van het onderzoek of de gerechtelijke procedure.

De onderzoeksrechter kan bijkomende voorwaarden opleggen aan de verdachte die onder elektronisch toezicht wordt geplaatst. Hij kan verbieden dat de verdachte bezoek ontvangt van bepaalde personen en kan briefwisseling, telefonisch en elektronisch contact verbieden met bepaalde personen of instellingen

Wanneer de onderzoeksrechter dit nodig acht, kan hij op elk moment, ambtshalve of op vordering van de Procureur des Konings, beslissen om de voorhechtenis onder elektronisch toezicht alsnog om te zetten in voorhechtenis in de gevangenis. Dat kan bijvoorbeeld wanneer de verdachte de voorwaarden overtreedt, of indien nieuwe en ernstige omstandigheden dit noodzakelijk maken.

Machtiging tot inzage van het strafdossier

Tot op heden brengt de griffier van de raadkamer, bij het afsluiten van het gerechtelijk onderzoek, de inverdenkinggestelde, de burgerlijke partij en hun advocaten op de hoogte dat het dossier is neergelegd ter griffie gedurende tenminste vijftien dagen. Gedurende die termijn kunnen de partijen inzage nemen van de stukken en er kopie van opvragen. Een nieuw wetsontwerp voorziet nu in een uitbreiding van dit recht tot inzage. Dit wil zeggen dat het vanaf nu mogelijk is om meer stukken in te kijken ter inzage.

De nieuwe wet diverse beoogt inzage en het afschrift van het strafdossier te regelen, zowel in het kader van het gerechtelijk onderzoek als tijdens het van het opsporingsonderzoek, evenals voor de gegevensuitwisseling op internationaal vlak en voor wetenschappelijke doeleinden. De wet voorziet ook in een uitbreiding van deze mogelijkheid om inzage te vragen door de benadeelde partij.

De aanpassing is echter geen recht op een automatische en periodieke inzage. De beslissing over de eventuele machtiging tot het bekomen van inzage of afschrift van het strafdossier wordt nog steeds genomen door het openbaar ministerie of de onderzoeksrechter.

De bepalingen worden integraal opgenomen in het Wetboek van strafvordering.

Verdachte niet langer verplicht zelf persoonlijk te verschijnen in strafzaken

Voortaan mag een verdachte van strafrechtelijke zaken zich in het kader van de wet op de voorlopige hechtenis laten vertegenwoordigen door zijn advocaat wanneer hij voor de Raadkamer of de Kamer van Inbeschuldigingstelling moet verschijnen. Tot nu toe kon dit enkel in burgerrechtelijke zaken, waardoor de verdachte elke keer moest worden overgebracht vanuit de gevangenis.

Indien de onderzoeksrechter het toch nodig vindt dat de verdachte persoonlijk verschijnt voor de raadkamer of de KI, dan kan hij dit bevelen tenminste drie dagen voor de geplande verschijning. De verdachte kan deze beslissing niet aanvechten en dit wordt betekend op verzoek van het openbaar ministerie. Dankzij de aanpassing van deze wet zal het veiligheidskorps, dat instaat voor de transfers tussen de gevangenis en het justitiepaleis, sterk ontlast worden.

Strengere straffen voor geweldpleging tegen publieke beambten

Agressie en geweldplegingen tegen personen die een openbare functie hebben zoals personeelsleden van de openbare vervoersmaatschappijen en gevangenispersoneel zal strenger bestraft worden. In de wet diverse bepalingen wordt opgenomen dat de maximumstraffen kunnen verdubbeld worden met een maximumtermijn van 5 jaar. De nodige wetswijzigingen in het strafwetboek zijn goedgekeurd.

De regering heeft dit beslist naar aanleiding van het drama met het MIVB-personeelslid en de recente gebeurtenissen in de gevangenissen, waar het gevangenispersoneel vaak het slachtoffer was. De regering hoopt met deze maatregel de agressie op het openbaar vervoer en in de gevangenissen te verminderen.

Meer informatie?

Margaux Donckier

0478 32 47 97