Het nieuwe seizoen 2018 - 2019 van de Middagen van het recht, georganiseerd door het directoraat-generaal Wetgeving en Fundamentele rechten en Vrijheden, is op vrijdag 19 oktober 2018 van start gegaan in het teken van de voorspellende justitie: wat zijn de gevolgen voor de rechter en de rechtzoekenden?
Violaine Nandrin, juriste bij de FOD Justitie en moderator van deze Middag van het recht, heeft het onderwerp ingeleid. Ze benadrukte daarbij dat artificiële intelligentie en algoritmes het rechterlijke domein ingrijpend kunnen veranderen. Die evoluties kunnen procedures sneller en onpartijdiger maken maar de menselijke factor en traditionele rechtspleging kunnen zo in het gedrang komen.
Adrien Van den Branden, advocaat bij CMS Belgium en stichtend lid van het innovatiecentrum van Avocats.be, beschouwt de robotisering van Justitie als onvermijdelijk. De volledige automatisering van de kernfuncties van Justitie is een proces dat al is opgestart, van de digitalisering van de rechtsbronnen en gerechtelijke procedures tot de ontwikkeling van artificiële intelligentie. De voorspellende justitie biedt voordelen zowel op financieel vlak als op het vlak van efficiëntie en transparantie. Niettemin vereist zij waarborgen voor de fundamentele vrijheden. Aandacht voor de maatschappelijke gevolgen voor de actoren van Justitie is net zo goed van tel.
Antoine Garapon, Frans magistraat en secretaris-generaal van het Institut des Hautes Etudes sur la Justice, plaatst vraagtekens bij de onafwendbaarheid van de voorspellende justitie. Hij ziet wel opportuniteiten in de evolutie. Het laat toe om belangrijke aspecten met een nieuw perspectief te bekijken: hoe werken we samen, hoe functioneert heel het apparaat, en waartoe dienen justitie en de rechtspraak? De voorspellende justitie is volgens Antoine Garapon vooral zinvol in procedures die mensen minder rechtstreeks raken. Voor andere geschillen blijft een menselijk optreden wel noodzakelijk.