De penitentiaire inrichting in Leuze-en-Hainaut werd in mei 2014 officieel ingehuldigd. Het is een van de nieuwe gevangenissen die voorzien zijn in het Masterplan 2008-2012-2016 voor een gevangenisinfrastructuur in humane omstandigheden dat een antwoord moet bieden op de overbevolking in onze gevangenissen. Er is plaats voor 352 mannelijke gedetineerden waarvan 340 op cel verblijven en 12 op de afdeling beperkte detentie.
Geschiedenis
Samenwerking federale overheid en privé-consortium
De federale overheid koos voor de bouw van de nieuwe gevangenissen voor een samenwerking met privé-consortia. Voor iedere nieuwe gevangenis werd een privé-consortium gekozen. Zij staan in voor het ontwerp, de bouw, de financiering, het onderhoud van de gevangenis en bepaalde facilitaire diensten volgens de zogenaamde DBFM-overeenkomst (Design, Build, Finance & Maintain). FPR Leuze is de privé-partner voor de gevangenis in Leuze-en-Hainaut.
De federale overheid betaalt gedurende 25 jaar een vergoeding en is daarna eigenaar van het gebouw. Gedurende die 25 jaar onderhoudt de privé-partner het gebouw en de aanwezige technische installaties. Naast die onderhoudswerken is de privé-partner ook verantwoordelijk voor het gesorteerd afvalbeheer, de catering voor zowel personeel als gedetineerden (elk met hun eigen productiezone), de uitbating van de wasserij, het groenonderhoud en de schoonmaak van de gebouwen en lokalen buiten het cellencomplex.
Regime
Het regime van de gedetineerden bestaat uit een uitgebreid en samenhangend aanbod van professionele activiteiten, opleidingen en initiatieven tot persoonlijke ontwikkeling zodat de gedetineerden ook buiten de minimale tijdsblokken hun bezigheid hebben. Zij hebben toegang tot verschillende ontspanningsruimtes in de gevangenis. Zo kunnen de gedetineerden de vaardigheden die zij tijdens hun detentie hebben geleerd met het oog op hun re-integratie op een nuttige manier gebruiken.
Het detentieregime is gebaseerd op de betrokkenheid van de gedetineerden bij hun dagelijkse detentievoorwaarden en hun traject naar een toekomstige vrijlating. Van zodra de gedetineerde in de gevangenis aankomt, heeft hij toegang tot verschillende interne en externe multidisciplinaire ondersteunende diensten.
Infrastructuur
De gevangenis in Leuze-en-Hainaut is, op basis de beveiligingstechnologie die in dit nieuwe gebouw werd geïnstalleerd, een gevangenis met een hoge beveiligingsgraad.
Net zoals de gevangenis in Marche-en Famenne en in Beveren is de gevangenis in Leuze-en Hainaut op basis van een DBFM-formule (Design, Build, Finance and Maintain) gebouwd, wat onder meer inhoudt dat een deel van de diensten (keuken, onderhoud, wasserij, schoonmaak) voortaan in private handen is. Het beheer van die diensten gebeurt conform het regime van de inrichting en in samenwerking met de EPI-actoren. Bepaalde diensten bieden de gedetineerden de mogelijkheid om te werken en bijbehorende opleidingen te volgen.
Het gebouw is zo ontworpen dat de verplaatsingen binnen de gevangenis volgens rechtstreekse architecturale lijnen verlopen. Er is een beter evenwicht tussen de oppervlakte van de individuele verblijfsruimtes en de ruimtes voor gemeenschappelijke activiteiten. Alle diensten en leefruimten beschikken bovendien over veel natuurlijk licht dat naar binnen komt.
De gevangenis is specifiek ontworpen om waardigere detentieomstandigheden en meer ruimtes te bieden om zo het aanbod aan activiteiten voor een zinvolle dagbesteding en activiteiten rond duurzame ontwikkeling mogelijk te maken. De bedoeling is om gedetineerden ervan bewust te maken dat zij zich zowel individueel als in groep gepast moeten gedragen.
Om de digitale kloof te verminderen en de gedetineerde de kans te bieden om mee te zijn met de technologische evolutie, is het PrisonCloud-systeem op cel beschikbaar. Via dat systeem kan de gedetineerde zijn telefoongebruik op de voet volgen, televisie kijken, zaken aankopen in de kantine en interne diensten contacteren.
Werkplaatsen
De gevangenis kan werk bieden aan 80 gedetineerden in de ateliers. Daarnaast kunnen de gedetineerden onderhouds- en huishoudelijk werk verrichten in de keuken, de wasserij en de onderhoudsdiensten. Gedetineerdenarbeid is een van de pijlers in het Belgische detentiebeleid omdat dit een cruciale rol speelt in het re-integratieproces. Gedetineerden krijgen zo de kans om hun detentietijd zo zinvol mogelijk in te vullen, hun burgerlijke partij of andere schulden af te betalen en professionele en sociale vaardigheden te verwerven die hen helpen om na hun vrijlating een job te vinden.
Activiteiten voor gedetineerden
Een van de bijzondere kenmerken in de gevangenis is de invoering van een basisdetentieregime met een gemeenschappelijk minimumaanbod voor alle gedetineerden. Alle dagelijkse activiteiten van het basisregime verlopen volgens een standaard uurregeling. Voor en na die activiteiten van het basisregime bevindt de gedetineerde zich op cel.
Elke gedetineerde kan ‘s ochtends en ‘s namiddags naar de wandeling gaan gedurende ongeveer 7,5 uur in totaal per dag. Wekelijks is vijf keer 1,5 uur tijd voorzien om naar de fitness, gemeenschappelijke zaal of sportzaal te gaan.
Per afdelingsregime zijn de celdeuren dagelijks (uitgezonderd op vrijdag) gedurende anderhalf uur geopend.
Gedetineerden kunnen in de gevangenis in Leuze-en-Hainaut verschillende opleidingen volgen, waaronder ook beroepsopleidingen (bv. keuken, management, tuinbouw). Ook in het aanbod zitten basisopleidingen in bedrijfsbeheer, talen (Engels en Nederlands), Frans als vreemde taal, opfrissingscursussen van de vzw Adeppi, theoretische lessen om een rijbewijs te halen, hulp bij re-integratie en cell learning (leren op cel).
De gevangenis biedt daarnaast recreatieve workshops en ateliers aan rond lezen, spel, slam en meditatie. De inrichting richt zich op een meer humane detentie waar innovatieve en vooruitstrevende projecten op de voorgrond staan. Werken rond zelfvertrouwen en zelfkennis staan centraal in de workshops rond het enneagram, vergeving, enz. De gevangenis neemt (net als de gevangenis in Lantin en Ittre) deel aan het UEFA-voetbalproject waarbij gedetineerden kunnen worden opgeleid tot sportcoach.