De vzw onderscheidt zich van andere types vereniging (zoals de feitelijke vereniging en de ivzw), van de stichting en van de vennootschap.
Feitelijke vereniging
Een feitelijke vereniging is een vereniging die is opgestart door een overeenkomst tussen natuurlijke personen. Ze heeft geen rechtspersoonlijkheid en kent geen specifieke wettelijke regeling. De leden investeren hun eigen vermogen en kunnen persoonlijk aansprakelijk worden gesteld. Bij een vzw kan dit laatste niet, behalve wanneer fraude wordt aangetoond.
Ivzw
Een ivzw onderscheidt zich van een vzw omdat ze een internationaal doel heeft en een aparte regelgeving kent. Zo moet een ivzw worden opgericht bij authentieke akte, terwijl voor de oprichting van een vzw een onderhandse akte volstaat.
Stichting
Een stichting wordt vaak opgericht door één of enkele personen, mét inbreng van eigen vermogen. De oprichting van een vzw vereist geen startvermogen. Daarnaast heeft een stichting wel een bestuursorgaan maar geen algemene ledenvergadering, terwijl de vzw beide heeft. Een stichting wordt verplicht opgericht bij authentieke akte, voor de oprichting van een vzw volstaat een onderhandse akte.
Vennootschap
Het doel van een vennootschap is haar leden te verrijken. Dit betekent een groot verschil met de vzw die haar leden geen vermogensvoordeel mag verschaffen. De leden van een vzw mogen met andere woorden geen voordelen ontvangen die voortvloeien uit de activiteiten van de vereniging, behalve voor het belangeloos doel dat in de statuten is bepaald.
Het begrip 'voordeel' moet op strikte wijze worden geïnterpreteerd. Het gaat om een rechtstreeks vermogensvoordeel, de rechtstreekse verdeling van geldbedragen of van roerende goederen, … Een vzw mag wel winst maken bij de verwezenlijking van haar belangeloos doel, maar ze mag die winst niet uitkeren aan de leden van de vereniging.
Het is daarentegen niet uitgesloten dat uit de activiteiten van de vereniging een onrechtstreeks vermogensvoordeel, zoals een besparing, wordt getrokken. Een voorbeeld is dat iemand door lid te zijn van een sportclub korting krijgt bij de aankoop van zijn materiaal.