Gevangenisstraffen tot en met 3 jaar werden vóór september 2022 in ons land vaak niet uitgevoerd. Zowel bij daders als bij slachtoffers ontstond een gevoel van straffeloosheid, met meer criminaliteit als gevolg. Justitie treedt nu sneller op door mensen al na hun eerste veroordeling effectief hun gevangenisstraf te laten uitzitten. Dat vraagt om een aangepaste aanpak en setting, want kortgestraften keren op korte termijn terug naar de samenleving. Een detentiehuis biedt hen de juiste omkadering om hen voor te bereiden en om hun leven terug op de rails te krijgen. In een detentiehuis ligt vanaf dag 1 de nadruk op intensieve begeleiding, zodat veroordeelden na hun strafeinde niet hervallen in criminele feiten.
Wat is een detentiehuis?
Een detentiehuis is een kleinschalige inrichting waar kortgestrafte veroordeelden hun straf uitzitten. Bewoners leven er in kleine groepen (van 20 tot 60) en worden er intensief en op maat begeleid. Elke dag actief werken aan re-integratie en zelfstandig zijn staan centraal. Detentiehuizen bevinden zich vaak in een stedelijke omgeving om de band met de samenleving zo goed mogelijk te behouden. Van bewoners wordt verwacht dat ze meehelpen in het huishouden (wassen, poetsen, …), werk zoeken, vrijwilligerswerk doen, een opleiding volgen, hun administratie in orde brengen ... . In deze aangepaste setting van een detentiehuis krijgen de bewoners zo de beste kansen om volop te werken aan hun re-integratie en er een succes van te maken.
Is een detentiehuis een gevangenis?
Een detentiehuis is geen klassieke gevangenis, maar is wel onderworpen aan dezelfde regelgeving als de gevangenissen. Dat betekent o.a. dat de bewoners strikte regels moeten naleven, ze dezelfde verplichtingen hebben als gedetineerden in een gevangenis en dat zij aan strenge voorwaarden moeten voldoen om het detentiehuis te mogen verlaten. Een detentiehuis is een gesloten en beveiligde inrichting waar bewoners niet zomaar binnen of buiten kunnen. Toestemming is nodig om het huis te verlaten, zoals voor een sollicitatie. In het gebouw zelf mogen bewoners zich wel vrijer verplaatsen voor activiteiten en opdrachten, in overleg met het personeel.
Wie verblijft in een detentiehuis?
De bewoners zijn in de eerste plaats kortgestraften (gevangenisstraf ≤3 jaar). Zij lopen nu vrij op straat rond of dragen een enkelband. Het gaat om mensen met een laag veiligheidsrisico die op basis van strenge criteria worden geselecteerd. Enkel wie bereid is om zijn leven te beteren en aan de toekomst te werken, komt in aanmerking. Zedendelinquenten of veroordeelden voor terrorismefeiten zijn uitgesloten.
Wat met de begeleiding van de bewoners van een detentiehuis?
Detentiebegeleiders staan in voor het dagelijks toezicht en de begeleiding. Ze volgen elke bewoner elke dag persoonlijk op. Goede relaties tussen het personeel en de bewoners dragen bij tot een veilige omgeving.
De detentiebegeleiders zien erop toe dat bewoners hun huishoudelijke taken doen en helpen bij het zoeken naar opleidingen en werk, zodat de bewoners na hun vrijlating bijdragen aan de samenleving. Verder bestaat het personeelsteam uit de welgekende gevangenisdiensten (directie, psychosociale en medische diensten, administratie ...) en zijn er ook externe medewerkers en partners (bv. gemeenschappen, lokale partners, stedelijke diensten).
Er is 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 toezicht en begeleiding, met speciale aandacht voor eventuele problemen en ondersteuning bij elke stap in de re-integratie. Er worden dan ook snel maatregelen genomen als een bewoner zich moeilijk kan aanpassen. Als iemand zich misdraagt, wordt die teruggestuurd naar een klassieke gevangenis.
Wat zijn de kernwaarden in een detentiehuis?
Hoewel het een gesloten en beveiligde inrichting is, gaat het dagelijkse leven in een detentiehuis er anders aan toe dan in een klassieke gevangenis. Samenleven in groep, respect en dialoog staan centraal en zorgen voor een veilige omgeving en een meer huiselijke sfeer. In een detentiehuis spreken we ook in de eerste plaats over bewoners, en niet over gedetineerden.
► Klik in de lijst hieronder voor specifieke informatie (o.a. bezoekuren) over dat detentiehuis.